Tôi là người thích học. Tôi nhớ mình đã thức dậy rất sớm để đi học khi học lớp ba vì vậy tôi đã không bỏ lỡ một từ nào trong lần ôn bài ở nhà mỗi sáng. Cho đến tận lớp bảy tôi mới dành sự yêu thích đặc biệt cho khoa học. Tôi yêu những ngày trong phòng thí nghiệm và luôn nóng lòng để được trình bày dự án nghiên cứu trước cả lớp.
Có lần giáo viên khoa học lớp bảy của tôi hỏi “Có em nào muốn tham gia câu lạc bộ khoa học cuối buổi không?” – thì cánh tay tôi đã dơ cao nhất rồi. Tôi vui sướng nhảy trên ghế cho đến khi một tờ rơi về Câu lạc bộ Khoa học của Học viện California Academy of Sciences bay đến bàn của tôi. Câu lạc bộ này là một hoạt động không chính thức, diễn ra sau giờ học tại trường trung học San Francisco với mục đích thu hút sự tham gia của các học sinh trung học vào môn khoa học bên ngoài các giờ học chính trên lớp. Bên cạnh những hoạt động thú vị khác, các thanh thiếu niên có cơ hội tham gia nghiên cứu khoa học như những nhà khoa học thực thụ.
Sau cuộc họp câu lạc bộ lần đầu tiên, tôi đã bị cuốn hút. Câu lạc bộ cho tôi cơ hội học tập, thực hành thí nghiệm. Khi ở trường, tôi vẫn thường xuyên tự hỏi tầm quan trọng của tất cả công việc này thực sự là gì. Tôi viết ra câu hỏi “điều này sẽ giúp tôi như thế nào trong cuộc sống?” hoặc “khi nào tôi thực sự cần phải biết tất cả điều này?”. Và Câu lạc bộ Khoa học đã giúp tôi trả lời những câu hỏi đó.
Những câu nói như “Các nhà nghiên cứu ghi chép số liệu vì đó là một phần quan trọng trong nghiên cứu của họ” hay “tạp chí Coleopterists nghiên cứu những con bọ cánh cứng”. Hay những việc như sử dụng một cái vợt lưới bắt côn trùng như thế nào, lang thang ngoài trời và tự mình thu thập các con bọ này. Tôi nhận ra rằng việc học là nhiều hơn so với việc chỉ ngồi nghe giảng và trả lời các câu hỏi của giáo viên. Tôi được thuyết phục rằng bạn có thể học tập trải nghiệm ngoài trời và bạn hoàn toàn có thể, thậm chí là một mình.
Từ Câu lạc bộ đến Sự nghiệp
Khi tham gia Câu lạc bộ Khoa học được hai năm, thì tôi nghe thấy một chương trình khác dành cho thanh niên tại học viện California Academy of Sciences, chương trình Careers in Science. Lúc này, tôi nhận ra khoa học là điều tôi muốn làm nghiêm túc đối với cuộc đời mình. Cũng chính giáo viên khoa học người đã dạy tôi từ năm lớp bảy đã đưa cho tôi một lá đơn đăng ký học và nói rằng đó là chương trình mà tôi có thể sẽ thích. “Dạy, Học và Tiến hành Khoa học” được in to đậm ngay phần đầu của tờ rơi. Tôi đã rất ấn tượng.
Careers in Science là một chương trình chuyên sâu kéo dài nhiều năm nhằm mục đích hỗ trợ những thanh niên mới tham gia vào cộng đồng khoa học. Các thực tập sinh được dạy trên các lớp học cộng đồng, tham gia các chuyến đi, và được đào tạo từ các nhà khoa học thực thụ làm việc trong học viện này. Chương trình có vẻ quá ổn, vì vậy tôi háo hức nộp đơn đăng ký. và khi nhận được thông báo là đã được chấp nhận, một lần nữa tôi lại nhảy lên ghế để ăn mừng.
Vì là một thực tập sinh, tôi đã có cơ hội tham gia vào rất nhiều các nhóm dự án nghiên cứu chuyên sâu về các lĩnh vực STEM cụ thể những vấn đề chúng ta đang quan tâm. Những nhóm này gồm ba đến sáu người làm việc cùng nhau về một dự án cụ thể.
Điều làm cho chương trình thanh niên của học viên trở nên đặc biệt với tôi đó là sự không bị bó hẹp của chương trình. Các chương trình cho tôi cơ hội nhìn nhận cuộc sống thực và hình ảnh về sự nghiệp khoa học trở nên gần gũi, dễ dàng đạt được, trở thành hiện thực trong tương lai. Chúng tôi giúp đỡ các đồng nghiệp khác trên toàn thế giới xem xét và tranh luận về những gì chúng tôi cho rằng quan trọng. Đó là những gì mà tôi không thể làm ở nơi khác. Một vài ví dụ về các chủ đề mà chúng tôi đã viết như thuốc lá điện tử, bất bình đẳng giới trong cộng đồng khoa học và tự nhiên hay nhân tạo.
Cơ hội không chính thức
Ở những trường học bình thường, tất cả chúng ta đều được mong đợi làm việc theo cùng một cách. Được kiểm tra, chấm điểm, và đánh giá theo cùng một kiểu giống nhau. Chúng ta nghe những bài giảng giống nhau và sau đó được động viên là cố gắng. Một số học sinh nổi trội ở trường, trong khi số còn lại thấy chật vật với môn học, thấy khó khăn để thấy yêu thích môn học.
Tôi cho rằng nếu mọi người có cơ hội được trải nghiệm giáo dục không chính thức, thì thế giới của chúng ta sẽ tốt đẹp hơn. Tôi cảm thấy nếu mọi người đều có cơ hội phát triển cùng đam mê học tập như tôi đã từng, thông qua các câu lạc bộ cuối buổi học về những gì mọi người quan tâm, thì học sinh sẽ ít bỏ học hơn. Một khi tiếp tục học tập, trường học còn có thể trao cho họ cơ hội để có cuộc sống tốt đẹp hơn.
Đối với những người giống tôi, lớn lên trong một ngôi nhà chỉ có bố hoặc mẹ đầy khó nhọc ở giữa thành phố San Francisco rộng lớn, thì ý nghĩ trở thành một nhà khoa học không còn là thứ gì đó xa vời. Vì giờ tôi biết điều đó hoàn toàn có thể trở thành hiện thực. Hơn nữa, và quan trọng là tôi biết chắc chắn mình đã đúng từ lần giơ tay tham gia câu lạc bộ trong giờ khoa học lớp bảy ngày đó.
Lê Hải Thanh dịch
